درمان ارتودنسی اگرچه نقش مهمی در زیبایی و سلامت دندانها دارد، اما بدون رعایت بهداشت صحیح دهان میتواند زمینهساز مشکلاتی مانند پوسیدگی دندان، التهاب لثه و بوی بد دهان شود. یکی از مهمترین چالشهای بیماران ارتودنسی، یادگیری روش درست مسواک زدن و نخ دندان کشیدن با براکت ها است. وجود براکتها و سیمها باعث میشود مواد غذایی بهراحتی در اطراف دندانها گیر کنند و اگر بهدرستی تمیز نشوند، پوسیدگی بهسرعت ایجاد شود.
در این مقاله بهصورت کاملاً عملی و مرحلهبهمرحله توضیح میدهیم که مسواک زدن و نخ دندان کشیدن با براکت ها چگونه باید انجام شود تا از پوسیدگی و بیماریهای لثه پیشگیری شود.
چرا مسواک زدن و نخ دندان کشیدن با براکت ها اهمیت بیشتری دارد؟
براکتهای ارتودنسی سطوح جدیدی روی دندان ایجاد میکنند که محل تجمع پلاک میکروبی است. این پلاکها اگر بهدرستی پاک نشوند، بهسرعت به پوسیدگی و لکههای سفید روی دندان منجر میشوند.
مسواک زدن و نخ دندان کشیدن با براکت ها اهمیت دوچندان دارد زیرا:
-
تمیز نشدن اطراف براکتها باعث پوسیدگی سریعتر میشود
-
التهاب و خونریزی لثه شایعتر است
-
احتمال ایجاد بوی بد دهان افزایش مییابد
-
طول درمان ارتودنسی ممکن است بیشتر شود
انتخاب مسواک مناسب برای ارتودنسی
اولین قدم در مسواک زدن و نخ دندان کشیدن با براکت ها انتخاب ابزار مناسب است. استفاده از مسواک نامناسب میتواند باعث تمیز نشدن کامل دندانها شود.
مسواک مناسب ارتودنسی باید دارای ویژگیهای زیر باشد:
-
برس نرم یا متوسط
-
سر کوچک برای دسترسی به تمام نقاط دهان
-
امکان تمیز کردن اطراف براکتها
مسواکهای مخصوص ارتودنسی که دارای شیار V شکل هستند، انتخاب بسیار مناسبی محسوب میشوند. همچنین استفاده از مسواک بیندندانی برای تمیز کردن اطراف سیمها توصیه میشود.
در دوران ارتودنسی، استفاده از مسواک نرم یا مخصوص ارتودنسی، مسواک بیندندانی و ابزارهای مکمل باعث تمیز شدن بهتر اطراف براکتها و پیشگیری از تجمع پلاک و پوسیدگی میشود.
روش صحیح مسواک زدن با براکت ها
مسواک زدن و نخ دندان کشیدن با براکت ها باید با دقت و حوصله انجام شود. مسواک زدن سریع و سطحی کافی نیست.
مراحل اصولی مسواک زدن با براکت ها:
-
دهان را با آب بشویید تا ذرات درشت غذا خارج شود
-
مسواک را با زاویه ۴۵ درجه نسبت به لثه قرار دهید
-
ابتدا قسمت بالای براکتها را با حرکات ملایم تمیز کنید
-
سپس قسمت پایین براکتها را مسواک بزنید
-
سطح جلویی، پشتی و سطح جونده دندانها را تمیز کنید
-
در پایان، زبان را بهآرامی مسواک بزنید
مدت زمان مسواک زدن باید حداقل دو تا سه دقیقه باشد. در دوران ارتودنسی توصیه میشود بعد از هر وعده غذایی مسواک زده شود.
نقش خمیر دندان در پیشگیری از پوسیدگی
در مسواک زدن و نخ دندان کشیدن با براکت ها استفاده از خمیر دندان مناسب نقش مهمی دارد. خمیر دندان حاوی فلوراید به تقویت مینای دندان و پیشگیری از پوسیدگی کمک میکند.
خمیر دندانهای مخصوص ارتودنسی یا خمیر دندانهای ضد پوسیدگی بهترین انتخاب هستند. استفاده منظم از این خمیر دندانها احتمال ایجاد لکههای سفید اطراف براکتها را کاهش میدهد.
چرا نخ دندان در ارتودنسی ضروری است؟
بسیاری از بیماران تصور میکنند مسواک بهتنهایی کافی است، اما واقعیت این است که مسواک تنها حدود ۶۰ درصد سطوح دندان را تمیز میکند. فضای بین دندانها و زیر سیمهای ارتودنسی تنها با نخ دندان تمیز میشود.
به همین دلیل، مسواک زدن و نخ دندان کشیدن با براکت ها باید همیشه در کنار هم انجام شود.
روش صحیح نخ دندان کشیدن با براکت ها
نخ دندان کشیدن با براکتها کمی دشوارتر از حالت عادی است، اما با تمرین بهراحتی قابل انجام است.
روش اصولی نخ دندان کشیدن با براکت ها:
-
استفاده از نخ دندان مخصوص ارتودنسی یا سوپرفلاس
-
عبور دادن نخ از زیر سیم با کمک نخکن
-
حرکت آرام نخ بین دندانها بدون آسیب به لثه
-
تمیز کردن هر فاصله بین دندانی بهصورت جداگانه
این کار باید حداقل یکبار در روز، ترجیحاً قبل از خواب انجام شود.
در دوران ارتودنسی باید از نخ دندان مخصوص یا نخکن استفاده شود تا نخ از زیر سیم عبور کرده و فضای بین دندانها بدون آسیب به براکت و لثه تمیز شود.
ابزارهای کمکی برای مسواک زدن و نخ دندان کشیدن با براکت ها
برای سادهتر شدن بهداشت دهان در دوران ارتودنسی، ابزارهای کمکی متعددی وجود دارد:
-
مسواک بیندندانی
-
واترجت (دستگاه شستوشوی دهان)
-
نخکن ارتودنسی
-
دهانشویههای ضد باکتری
استفاده از این ابزارها باعث میشود مسواک زدن و نخ دندان کشیدن با براکت ها کاملتر و مؤثرتر انجام شود.
اشتباهات رایج در بهداشت دهان با براکت ها
برخی اشتباهات رایج میتوانند باعث آسیب به دندانها شوند:
-
مسواک زدن سریع و بیدقت
-
حذف نخ دندان به دلیل سختی
-
استفاده از مسواک سفت
-
مسواک نزدن بعد از مصرف خوراکیهای شیرین
-
بیتوجهی به تمیز کردن اطراف براکتها
پرهیز از این اشتباهات نقش مهمی در پیشگیری از پوسیدگی دارد.
رابطه تغذیه و مسواک زدن در ارتودنسی
حتی اگر مسواک زدن و نخ دندان کشیدن با براکت ها بهدرستی انجام شود، مصرف زیاد مواد قندی میتواند خطر پوسیدگی را افزایش دهد. کاهش مصرف شیرینیها، نوشابهها و خوراکیهای چسبنده، مکمل بهداشت دهان در دوران ارتودنسی است.
نشانههای بهداشت نامناسب در دوران ارتودنسی
اگر علائم زیر را مشاهده کردید، احتمالاً مسواک زدن و نخ دندان کشیدن با براکت ها بهدرستی انجام نمیشود:
-
خونریزی لثه
-
بوی بد دهان
-
لکههای سفید روی دندان
-
حساسیت یا درد دندان
در این شرایط لازم است روش بهداشت دهان اصلاح شود و در صورت نیاز با متخصص ارتودنسی مشورت گردد.
جمعبندی
مسواک زدن و نخ دندان کشیدن با براکت ها مهمترین عامل پیشگیری از پوسیدگی، التهاب لثه و طولانی شدن درمان ارتودنسی است. استفاده از مسواک و نخ دندان مناسب، رعایت روش صحیح و استفاده از ابزارهای کمکی میتواند سلامت دندانها را در طول درمان تضمین کند. رعایت دقیق این اصول نهتنها از مشکلات دندانی جلوگیری میکند، بلکه نتیجه نهایی درمان ارتودنسی را نیز بهبود میبخشد. این مقاله با هدف افزایش آگاهی بیماران و بر اساس توصیههای تخصصی دکتر مسلمزاده تهیه شده است.