ارتودنسی یکی از روش‌های پرطرفدار برای اصلاح مشکلات دندانی است که باعث لبخندی زیباتر و دندانی سالمتر می‌شود. اگر دندان‌های شما نامرتب، کج یا فاصله‌دار هستند، ارتودنسی می‌تواند بهترین راه‌حل باشد. این درمان نه‌تنها باعث بهبود ظاهر شما می‌شود، بلکه سلامت دندانها و لثه‌ها را نیز ارتقا میدهد. در این مقاله، با انواع مختلف ارتودنسی آشنا خواهید شد و خواهید دید که کدام نوع مناسب نیاز شماست تا به نتیجه دلخواه خود برسید.
ارتودنسی درمانی
ارتودنسی چیست؟
ارتودنسی روشی است که برای صاف و مرتب کردن دندانها استفاده می‌شود. دندان‌های کج یا نامرتب روی لبخند، غذا خوردن و حتی حرف زدن تاثیر می‌گذارند. در ارتودنسی از وسایلی مانند براکت و سیم استفاده می‌شود تا دندانها به آرامی به جای درست خود برگردند.
این روش بیشتر در کودکان و نوجوانان انجام می‌شود، اما بزرگسالان هم می‌توانند از آن استفاده کنند. مدت زمان درمان بستگی به میزان نامرتبی دندانها دارد و ممکن است چند ماه تا چند سال طول بکشد. امروزه انواع مختلفی از ارتودنسی وجود دارند که در ادامه به آنها خواهیم پرداخت.
انواع مشکلاتی که ارتودنسی اصلاح می‌کند
اهمیت ارتودنسی به مشکلاتی که اصلاح می‌کند مرتبط است، پس قبل از اینکه به سراغ انواع ارتودنسی برویم، بیایید ابتدا انواع مشکلاتی که با این روش اطلاح می‌شوند را بررسی کنیم:
۱. دندان‌های نامرتب
اصلی‌ترین مشکلاتی که ارتودنسی اصلاح می‌کند، نامرتب بودن دندانها است. وقتی دندانها در جای درست خود رشد نکنند، ممکن است روی هم بیفتند یا کج شوند. این مشکل علاوه بر اینکه روی لبخند تاثیرگذار است، باعث سخت‌تر شدن مسواک زدن و نخ دندان کشیدن می‌شود. در نتیجه احتمال پوسیدگی دندانها و بیماری‌های لثه افزایش می‌یابد.
ارتودنسی با استفاده از سیم‌ها و براکت‌ها، به‌تدریج دندانها را صاف و مرتب می‌کند. این کار ظاهر دندانها را بهتر کرده و به بهداشت دهان و دندان نیز کمک می‌کند.
۲. فاصله بین دندانها
برخی افراد بین دندان‌هایشان فاصله دارند که این فاصله به دلایل مختلفی مانند ژنتیک، افتادن زودهنگام دندان‌های شیری یا عادت‌های بد مانند مکیدن انگشت رخ میدهد. فاصله دندانها ظاهر لبخند را تحت تاثیر قرار داده و در بعضی مواقع باعث مشکلاتی در تلفظ کلمات می‌شوند. ارتودنسی می‌تواند این فاصله‌ها را به مرور زمان ببندد و دندانها را به هم نزدیک‌تر کند.
۳. ازدحام دندانها
گاهی اوقات فضای کافی در فک وجود ندارد و دندانها روی هم قرار می‌گیرند یا به سمت جلو و عقب کج می‌شوند. این مشکل در تمیزکردن دندانها مشکل ایجاد می کند و خطر پوسیدگی را افزایش میدهد؛ زیرا پلاک‌های میکروبی راحت‌تر بین دندان‌های به‌هم‌چسبیده جمع می‌شوند. ارتودنسی به‌تدریج دندانها را مرتب کرده و برای آنها جای کافی ایجاد می‌کند.
ارتودنسی چیست
۴. جلو یا عقب بودن فک
گاهی اوقات یکی از فک‌ها (بالایی یا پایینی) جلوتر یا عقب‌تر از حالت طبیعی است. این مشکل علاوه بر تاثیر روی چهره، باعث ایجاد مشکل در جویدن غذا و حتی مشکلاتی در تنفس و صحبت کردن می‌شود. ارتودنسی این مشکل را هم می‌تواند حل کند. اما در واقع شدید چاره‌ای جز جراحی نیست.
۵. مشکلات بایت (گاز گرفتن)
اگر دندان‌های بالا و پایین هنگام بسته شدن فک درست روی هم قرار نگیرند، فرد دچار مشکلات بایت می‌شود. این مشکل به چند شکل مانند اوربایت (جلو بودن دندان‌های بالا نسبت به پایین) یا آندربایت (جلو بودن دندان‌های پایین نسبت به بالا) است. این وضعیت باعث سایش بیش از حد دندانها، درد فک و حتی سردرد می‌شود. اما ارتودنسی با تنظیم تدریجی موقعیت دندانها و فک، این مشکلات را برطرف می‌کند. بعد از درمان، دندانها بهتر روی هم قرار می‌گیرند، فشار روی فک کاهش می‌یابد و جویدن غذا راحت‌تر می‌شود.
انواع ارتودنسی و کاربردهای آن
ارتودنسی روش‌های مختلفی دارد که بسته به مشکل دندانها و سلیقه فرد انتخاب می‌شوند. انواع ارتودنسی شامل:
۱. ارتودنسی ثابت
ارتودنسی ثابت رایج‌ترین نوع ارتودنسی است که برای دندان‌های کج یا نامرتب استفاده می‌شود. در این روش، دندانپزشک براکت‌های فلزی کوچکی را روی دندانها می‌چسباند و یک سیم از بین آنها رد می‌کند. این سیم به‌مرور زمان دندانها را مرتب می‌کند. ارتودنسی ثابت برای کسانی که دندان‌هایشان مشکل جدی‌تری دارند، مثل دندان‌های خیلی کج یا فاصله‌های زیاد بین دندانها، بهترین گزینه است.
این روش به‌طور دائمی روی دندانها قرار می‌گیرد، بنابراین نیاز به مراقبت زیادی دارد. به‌عنوان مثال باید از خوردن غذاهای سفت یا چسبناک خودداری کنید تا براکت‌ها آسیب نبینند. همچنین باید مرتب دندانها را مسواک بزنید تا از پوسیدگی جلوگیری شود.
۲. ارتودنسی متحرک
ارتودنسی متحرک به این معناست که دستگاه ارتودنسی قابل برداشتن است. معمولا برای مشکلات دندان‌های جزئی و در کودکان استفاده می‌شود. با این روش، بیمار می‌تواند هنگام غذا خوردن یا مسواک زدن دستگاه را بردارد و این موضوع باعث راحتی بیشتر می‌شود. اما بیمار باید به‌طور مرتب از آن استفاده کند، در غیر این صورت درمان طولانی‌تر می‌شود.
۳. ارتودنسی نامرئی (اینویزلاین)
در ارتودنسی نامرئی یا اینویزلاین از پلاک‌های شفاف و متحرک استفاده می‌شود. این پلاک‌ها به‌طور کامل شفاف هستند و به راحتی دیده نمی‌شوند. این نوع ارتودنسی برای کسانی که نمی‌خواهند سیم‌های فلزی روی دندان‌هایشان دیده شود، یک گزینه مناسب است. البته این روش برای همه مشکلات دندانی مناسب نیست و هزینه آن بیشتر از روش‌های دیگر است.
۴. ارتودنسی لینگوال (پشت دندانی)
در ارتودنسی لینگوال، براکت‌ها به جای اینکه روی سطح جلویی دندانها قرار بگیرند، پشت دندانها چسبانده می‌شوند. این باعث می‌شود که هیچ‌کس متوجه درمان شما نشود. این روش بیشتر برای کسانی مناسب است که نمی‌خواهند ارتودنسی آنها دیده شود، ولی مشکلات دندانی‌شان نیاز به درمان ثابت دارند. با اینکه این روش از نظر زیبایی گزینه مناسبی است، اما امکان دارد کمی برای زبان ناراحت‌کننده باشد؛ زیرا در این روش براکت‌ها پشت دندانها قرار می‌گیرند. همچنین تمیز کردن دندانها با این نوع ارتودنسی کمی سخت‌تر است و به مراقبت بیشتری نیاز دارد.
۵. ارتودنسی دیمون
ارتودنسی دیمون شبیه به ارتودنسی ثابت است، اما در این روش، براکت‌ها به‌طور خاص طراحی شده‌اند تا سیم‌ها به‌صورت خودکار تنظیم شوند. با این ویژگی نیاز به مراجعه دندانپزشک کاهش می‌یابد و درمان سریع‌تر انجام می‌شود. علاوه بر این ارتودنسی دیمون معمولا درد کمتری دارد و فشار کمتری روی دندانها وارد می‌کند. مزیت دیگر ارتودنسی دیمون این است که نیاز به تنظیمات مکرر ندارد که می‌تواند زمان و هزینه را کاهش دهد. اما این روش معمولا از ارتودنسی ثابت کمی گران‌تر است.
ارتودنسی چیست
کدام نوع ارتودنسی بهتر است؟
انتخاب بهترین نوع ارتودنسی بستگی به میزان مشکل دندانها، بودجه و نظر متخصص دارد. اگر مشکل شدید باشد، معمولا ارتودنسی ثابت پیشنهاد می‌شود. اما اگر به دنبال گزینه‌ای راحت‌تر و نامرئی هستید، ارتودنسی متحرک یا نامرئی می‌تواند گزینه مناسبی برای شما باشد. در هر صورت بهتر است بامتخصص ارتودنسی مشورت کنید تا در نهایت بهترین روش را انتخاب کنید.
چه کسانی به ارتودنسی نیاز دارند؟
معمولا ارتودنسی در دوران کودکی و نوجوانی انجام می‌شود، اما افراد بزرگسال نیز در صورت داشتن مشکلات دندانی می‌توانند از آن استفاده کنند. بهترین زمان برای شروع ارتودنسی، سن ۷ تا ۱۴ سالگی است؛ زیرا در این دوره استخوان‌های فک هنوز در حال رشد هستند و درمان راحت‌تر انجام می‌شود.
سخن آخر
درمان ارتودنسی معمولاً نیاز به زمان طولانی دارد و بستگی به شدت ناهنجاری‌ها دارد. برای برخی افراد، درمان ممکن است چند ماه و برای دیگران ممکن است چند سال طول بکشد. در این فرآیند، مراجعه به دندانپزشک متخصص ارتودنسی بسیار مهم است تا وضعیت دندانها و فک به دقت ارزیابی و درمان به درستی انجام شود. ارتودنسی علاوه بر بهبود زیبایی لبخند، می‌تواند به بهبود عملکرد دندانها و فک‌ها کمک کند و از مشکلاتی مانند سایش دندانها و مشکلات جویدن غذا جلوگیری کند. امروزه با پیشرفت تکنولوژی، انواع جدیدی از درمان‌های ارتودنسی مانند ارتودنسی نامرئی نیز برای راحتی بیشتر بیماران وجود دارد.